سوالی به جای مقدمه:
فرض کنید AFR یا ضریب تکرار حادثه (AFR= Accident Frequency Rate ) در سازمان شما در دو سال متوالی به صورت زیر بوده است: (حالت شماره 1)
AFR (1390) = 9
AFR (1391) = 5
آیا می توان گفت که شما در سال 1391 عملکرد بهتری نسبت به سال 1390 داشته اید؟
احتمالا در چنین مواقعی لبخندی به نشانه ی رضایت بر لبان شما می نشیند و با خود می گویید:" AFR چهار واحد نسب به سال قبل کاهش داشته است و قطعا عملکرد بهتری داشته ایم."
اما این حقیقت ماجرا نیست! ما با درصد اطمینان بالایی به شما می گوییم که این پیشرفت شما شانسی است!
یک کارشناس خبره ی ایمنی در چنین مواقعی شما را تشویق نخواهد کرد و برای شما دست نخواهد زد!
جالب است بدانید حتی اگر AFR را به شکل زیر برای ما گزارش دهید، (حالت شماره 2)
AFR (1390) = 5
AFR (1391) = 7
ما به شما نمی گوییم عملکردتان بد بوده است و احتمالا به شما خواهیم گفت: "نگران نباش مهندس! تغییرات AFR قابل چشم پوشی است و نشانه ی عملکرد ضعیف شما نیست!"
چگونه این اعداد را تفسیر کنیم؟
در ایمنی، شاخصی داریم به نام SAFE-T-SCORE و یا شاخص T ایمن. این شاخص بعد ندارد (بدون دیمانسیون است) و یک شاخص آماری T-student است.
این شاخص از فرمول زیر محاسبه می شود:
AFRny= نمره ی AFR در سال جدید
AFRLy= نمره ی AFR در سال قبل
Wn= تعداد روزهای کار شده توسط کارمندان (نفر-ساعت)
عدد 200000 همان ضریب t است که توسط OSHA پیشنهاد شده است. (کارکرد 100 کارگر، به ازای 40 ساعت در هفته و 50 هفته در سال یعنی 100*40*50=200000 نفر-ساعت) در استاندارد ANSI این ضریب عدد 1 میلیون است. (500 کارگر، 40 ساعت در هفته و 50 هفته در سال)
نکته! امروزه بیشتر از ضریب OSHA استفاده می شود.
عدد بدست آمده، از فرمول بالا دارای یک علامت جبری است، که اگر این علامت جبری + باشد، این نشان دهنده ی این است که عملکرد شما بدتر شده است و اگر منفی باشد، یعنی اینکه عملکرد ایمنی شما نسبت به گذشته بهبود داشته است.
مثلا برای حالت زیر
AFR (1390) = 12
AFR (1391) = 5
Safe-T-Score = -4.51
چون عدد نهایی دارای علامت جبری منفی - است پس قضاوت اولیه این است که وضعیت بهتری نسبت به سال قبل داریم.
اگر موافق باشیید یک مثال عملی را بررسی کنیم(بررسی کنیم که عدد -4.51 در مثال بالا از کجا بدست آمد؟): فرض کنید ما در شرکت فرا ایمن 500 کارگر داشته باشیم و این کارگران یک سال تمام (معادل 50 هفته و هر هفته 40 ساعت کار کنند) آنوقت Wn=1,000,000 نفر - ساعت می شود که اگر AFR سال 1390 عدد 12 باشد و در سال 91 این شاخص به عدد 5 برسد، آنگاه با جایگذاری این اعداد در فرمول "شاخص T ایمن" به عدد منفی -4.51 می رسیم.
چون علامت جبری منفی است، پس می توانیم بگوییم عملکرد بهتر بوده است. ولی باید در نظر داشته باشیم که هر تغییری را به منزله تغییر خوب و یا بد تفسیر نکنیم. به جدول زیر نگاهی بیاندازید! این جدول معیار تصمیم گیری ماست.
اگر موافق یاشید، حالا مثال های حالت 1 و 2 را بررسی کنیم:
در حالت شماره 1:
AFR (1390) = 9
AFR (1391) = 5
عدد شاخص T ایمن برابر با -2.98 است که چون در بازه ی -3 و +3 هست می گوییم تغییرات اتفاقی و ناشی از شانس است و در حالت دوم:
AFR (1390) = 5
AFR (1391) = 7
عدد شاخص T ایمن برابر با +2 است که چون باز هم در بازه ی -3 و +3 هست، می گوییم تغییرات اتفاقی و ناشی از شانس است . به همین دلیل بود که به شما روحیه دادیم و گفتیم: "نگران نباش مهندس! تغییرات AFR قابل چشم پوشی است و نشانه ی عملکرد ضعیف شما نیست!"
نکته:
فرض ما در تمام مثال ها به این صورت است که:
ما 500 کارگر داشته باشیم و این کارگران یک سال تمام (معادل 50 هفته و هر هفته 40 ساعت کار کنند) که در اینصورت: Wn=1,000,000 نفر - ساعت. (توجه کنید که این عدد یک میلیون ربطی به عدد یک میلون در ضریب t در استاندارد ANSI ندارد! اگر ما 6 نفر کارگر داشتیم آنوقت Wn=6*50*40=12000 می بود که باید در فرمول Wn را عدد 12000 قرار می دادیم.)